Foutjes in Jackson-recensies

Door Mart Grol

Eind oktober ging de film ‘This is it’ in première. De registratie van de concertrepetities van Michael Jackson trok veel recensenten van diverse media naar de bioscoop. FHJ Factcheck bekeek de film ook en ontdekte dat enkele recensies niet klopten.

Wie op donderdag 29 oktober de krant openslaat of het internet afstruint kan niet om het nieuws heen. Wereldwijd is ‘This it it’ in première gegaan. De Volkskrant publiceert op haar website een recensie geschreven door Robert van Gijssel. Hij schrijft over de samenwerking tussen Jackson en zijn dansers, band en productiemedewerkers. Van Gijssel heeft het hier over de repetities in de O2-arena in London. FHJ Factcheck bekeek de documentaire ook, maar weet dat het gaat om het Staple Centre in Los Angeles.

Robert van Gijssel geeft de misser toe. “Bij de Volkskrant willen we graag dat berichten zo snel mogelijk op de website komen te staan. Vooral bij een film als deze, dat is wereldwijd nieuws. Het is slordig, maar waar gehakt wordt vallen spaanders. In de krantenversie van de recensie is het uiteindelijk rechtgezet.” De internetversie van de recensie is tot op heden nog niet aangepast.

Onjuist
Willy Gijsman, woordvoerder van de Nederlandse fanclub van Michael Jackson, maakt dit wel meer mee. “Ik ben het gewend. Het komt zo vaak voor dat er zaken in berichten over Michael niet kloppen. Dat is ook een van de redenen geweest van Jackson om geen interviews te geven.” De latere concerten van Michael Jackson zouden wel in London gegeven worden. “Er zijn daar geen voorbereidingen geweest. Het hele gezelschap stond wel op het punt te vertrekken naar Engeland, maar daar kwam abrupt een einde aan door de dood van Michael.”

Kyra Schiffers, marketingmanager bij Sony Pictures, snapt dat iedereen de beelden anders interpreteert. “Een film is een momentopname, ook voor een recensent. Als de journalist van de Volkskrant schrijft dat er gerepeteerd is in de O2-arena, terwijl het in Los Angeles was, is dat een onjuist feit.” Ze onderneemt hier geen stappen tegen. “Als er nu heel grote fouten in staan nemen we contact op met de recensent, maar deze kleine onjuistheden hebben geen grote impact. Het is geen ramp, het is wel zonde.”

Tranen
Ook heeft de Volkskrant het in de recensie over de openingsscène van de film. ‘Huilende dansers die kennelijk net te horen hebben gekregen dat Jackson dood in zijn appartement is gevonden.’ Tranen van verdriet, zo wordt gesuggereerd. Wie de film bekijkt weet dat dit niet het geval is. Het zijn tranen van geluk. De dansers zijn dolblij dat ze mee mogen dansen in de shows van Jackson. Hun droom komt uit.

Van Gijssel: “Door het woord ‘kennelijk’ te gebruiken heb ik een slag om de arm gehouden. Het is de manier hoe ik het zie en ervaar.” Willy Gijsman van de fanclub denkt dat de recensent de beelden verkeerd heeft begrepen. “Dat kan gebeuren. Boos ben ik er niet om. Lekker boeien, joh. Daarnaast zijn journalisten waarschijnlijk niet zulke grote fans als wij.”

Jackson Five
Een andere recensie die niet helemaal klopt is geschreven door Maartje van Hoek en verscheen op donderdag 28 oktober in het Parool en de Wegener-dagbladen. Zij schrijft dat er ‘zoete’ beelden van Michael in zijn tijd van de Jackson Five voorbijkomen. FHJ Factcheck telt in de bioscoopzaal mee. Dit is slechts vijf seconden het geval. En niet zoals gesuggereerd: zoete beelden tussendoor met al zijn hits. “Ik heb de film uiteraard gezien. Een recensent die een stuk schrijft over een film die hij niet heeft bekeken, moet naar mijn mening direct worden ontslagen”, zegt Van Hoek.

Ze snapt hoe de verwarring is ontstaan. “Er zijn door de eindredactie enkele passages uit mijn tekst verwijderd, vanwege ruimtegebrek. Die bevatten enkele vluchtige details uit de film.” Feitelijk is het niet onjuist dat Michael Jackson als jonge leadzanger van de Jackson Five wordt getoond in de film. “Ik snap dat daardoor de suggestie is gewekt dat beelden van vroeger half-om-half werden vertoond met de repetitiebeelden voor de concerten. Als Michael Jackson-liefhebber raakten de beelden mij echter meer dan de soms wat langdradige beelden van de repetities. Vandaar dat ik het op heb geschreven.”

De recensies over ‘This is it’ in Trouw, NRC Handelsblad, AD en NRC Next bevatten volgens FHJ Factcheck geen fouten.

Conclusie
Een recensie is subjectief. Een recensent kan een film anders interpreteren dan een fan. Maar een recensent heeft recht op journalistieke vrijheid. Wanneer een recensent echter feiten presenteert moeten deze juist zijn. Wanneer je opschrijft dat er gerepeteerd is in Londen, is dat een feit. Dat feit is fout, omdat het in Los Angeles gebeurde. De recensent geeft dat toe. Dezelfde recensent schrijft dat de huilende dansers in de openingsscène kennelijk bedroefd zijn vanwege het overlijden van Michael Jackson. Wie de film zelf bekijkt en bezoekers van de film vraagt, weet dat het hierbij gaat om tranen van vreugde. De recensent dekt zich hierbij in door het woord ‘kennelijk’ te gebruiken. Ondanks dat vindt FHJ Factcheck het een verkeerde interpretatie van de beelden en een ietwat dramatische conclusie.
Wat de recensie in Het Parool en de Wegener-dagbladen betreft: dat lijkt een vervelende samenloop van omstandigheden. Wanneer een recensie op zich goed is geschreven, maar de eindredactie haalt enkele passages weg, dan kun je dat de recensent niet verwijten. Wie even niet oplet in de bioscoop kan de beelden van de jonge Jackson even ontgaan zijn. Als dat het geval is kan de recensie van Van Hoek een vertekend beeld opleveren.

Bronnen
Robert van Gijssel – recensent De Volkskrant
Willy Gijsman – Nederlandse fanclub Michael Jackson
Kyra Schiffers – marketingmanager Sony Pictures
Maartje van Hoek – recensent Parool en Wegener-dagbladen