Dagelijks signaleert FHJ Factcheck mediaberichten die claimen dat een verschijnsel toe- danwel afneemt. “Steeds meer ….”, beginnen dergelijke stukken vaak. Twee Duitse studenten begonnen ooit het weblog ‘Immermehrblog’ om het waarheidsgehalte van dergelijke claims te onderzoeken. FHJ Factcheck kopieert dat de komende drie dagen (vandaag, morgen en donderdag). We beginnen de dag steeds met een inventarisatie van de ‘steeds-meer-claims’ van de dag. En publiceren die ook op deze weblog. We pikken een paar van die beweringen eruit en proberen binnen een dag te achterhalen of ze waar zijn. Het resultaat van die zoektocht wordt eveneens op FHJ Factcheck gepubliceerd (onderaan).
‘Steeds meer’ op maandag 26 april (de vetgedrukte berichten worden vandaag door FHJ Factcheck onder de loep genomen):
NRC Handelsblad: Steeds meer problemen in ziekenhuizen door resistente bacterie (via LexisNexis)
Trouw: Steeds meer regiolecten, dialecten die in een hele regio worden gesproken.
Trouw: ,,Steeds meer mensen rechtvaardigen hun uitspraken jegens moslims door middel van uitspraken van landelijke politici”, aldus de directeur van het Haagse Bureau Discriminatiezaken in ‘Zembla’. (via LexisNexis)
Trouw: Groei van vandalisme verontrustend (via LexisNexis)
AD: Steeds meer trekkende kemphanen laten de Friese weilanden links liggen. (Tijdschrift van nature, natuurmonumenten.)
Trouw: Vegetarische slager: steeds meer mensen part-time vegetariër.
Horeca Entree: Steeds meer snackbars krijgen Chinees tintje.
BN/de Stem: Personeel jat steeds meer uit winkel baas.
Het Nieuwsblad: Steeds meer ‘gewone’ concertbezoekers kiezen voor dure viptickets
De Standaard: Thuisonderwijs zit in de lift
Eindhovens Dagblad: Steeds meer scholen met financiële problemen.
(geen link gevonden)
De resultaten:
Verloedering en overlast
Dagblad Trouw meldde zaterdag 24 april dat minister Hirsch Ballin zich zorgen maakt. Burgers zouden steeds meer last hebben van verloedering en ernstige overlast. ‘De overlast is lager dan in 2002, maar steeg vorig jaar met zes procent ten opzichte het vorige jaar.’ Dat bleek uit de resultaten van de Integrale Veiligheidsmonitor 2009. Met overlast en verloedering worden zaken als overlast door hangjongeren, dronken mensen op straat, lastig gevallen worden op straat, hondenpoep en graffiti bedoeld. Er is echter een probleem: nergens in het rapport is die zes procent te vinden. Hoe kan dat?
Een telefoontje naar ‘Veiligheid begint bij Voorkomen’, een project van het Ministerie van Justitie en het Ministerie van Binnenlandse Zaken, biedt verduidelijking. “Het ligt vrij ingewikkeld”, beaamt Ron Heijkant, accountmanager van ‘Veiligheid begint bij Voorkomen’. “In 2008 zijn we overgestapt op een ander meetinstrument, van Veiligheidsmonitor Rijk naar de Integrale Veiligheidsmonitor. Met de verandering van meetinstrument komen er ook methodologische veranderingen. Dat is allemaal leuk en aardig, maar wij wilden ook nog op de oude manier meten zodat we toch nog wat zinnigs konden zeggen over de mate van overlast en verloedering in Nederland. Die schaduwmeting hebben we niet online gepubliceerd, maar daar hebben we wel een persbericht over naar buiten gebracht.”
In de brief van minister Hirsch Ballin aan de Tweede Kamer wordt tevens gezegd dat er een stijging van zes procent is ten opzichte van 2006 en niet 2008, zoals Trouw meldde. Opnieuw heldert Heijkant de zaak op. “In 2006 had je een waarde die in 2007 en 2008 gelijk is gebleven. Van 2008 naar 2009 is er een stijging van zes procent opgetreden. Je kan het dus zowel interpreteren als een stijging van zes procent tussen 2006 en 2009, als tussen 2008 en 2009.”
Conclusie
Het bericht is juist. Op basis van de gegevens uit de Integrale Veiligheidsmonitor 2009, en de schaduwmeting die niet gepubliceerd is, blijkt dat inderdaad steeds meer mensen last hebben van verloedering en ernstige overlast. (Thijs Hartveld)
Steeds meer stelend personeel
‘Winkels in Nederland hebben steeds meer last van diefstal door het eigen personeel’, meldt BN/DeStem. Uit een onderzoek van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WOCD) van het ministerie van Justitie zou blijken dat in 2009 8% van de winkels te maken kreeg met interne criminaliteit, tegenover 7% in 2006. Een stijging van 1% dus, in drie jaar tijd.
We bellen met Ron Nieuwendijk van Hoffmann Bedrijfsrecherche, die rechercheonderzoek doen in en voor het bedrijfsleven en de publieke sector. Hij zegt: “Het lastige is dat hier nergens statistieken over worden bijgehouden. Het zou prima waar kunnen zijn, maar ik kan het niet onderbouwen.”
Dan maar het rapport van het WOCD uitpluizen. Daar lezen we: “Het percentage bedrijven dat te maken heeft gehad met interne criminaliteit in 2009 wijkt niet af van 2006. In totaal is 5 procent van alle bedrijfsvestigingen in aanraking gekomen met interne criminaliteit. Dit loopt uiteen van 9 procent in de sector horeca en 8 procent in de detailhandel tot 2 procent in de zakelijke dienstverlening. De interne criminaliteit in de detailhandel is toegenomen ten opzichte van 2006 (toen 7 procent).”
Goed, een stijging dus van 1 procent dus. Klopt als een bus. Maar het WOCD rapport en het nieuwsbericht van BN/DeStem vermelden er niet bij om hoeveel geld het dan precies gaat. Ook is het de vraag of je kan spreken van ‘steeds meer’, het WOCD begon namelijk pas met het meten van deze cijfers in 2006, en de cijfers worden ook alleen met dat jaar vergeleken. Wat er in 2007 en 2008 gebeurde, wordt buiten beschouwing gelaten. (Koen van Bommel)
De patatchinees
TC Tubantia constateerde in Enschede een toename van het aantal snackbars dat door Chinezen wordt gehouden. Horecaentree.nl berichtte diezelfde dag: ‘Steeds meer snackbars krijgen een Chinees tintje’. Maar is dat wel zo?
L.P. Ling, sectormanager van Chinese ondernemers bij Koninklijke Horeca Nederland, weet hoe het ervoor staat in Nederland. “Van de bijna vijfduizend cafetaria’s in Nederland wordt een vijfde deel door Chinese ondernemers gerund.” Volgens Ling begon de groei ongeveer tien jaar geleden en was vijf jaar geleden de grootste toename te ontdekken. “Per jaar kwamen er honderden bij. De laatste jaren is de stijging er nog steeds, maar lang niet meer zo groot”, aldus Ling. De stijging is zelfs incidenteel te noemen.
Pascal Mulder van vakblad Snackkoerier kan een verklaring voor de groei van de patatchinees geven: “Er was een teruggang van Chinese restaurants te ontdekken. De jongere generaties konden daar steeds minder hun boterham verdienen.” Het cafetaria was volgens hem een goed alternatief.
Een toename is dus niet te ontkennen, maar de tijd van een grote toename ligt alweer ver achter ons. (Inge Bresser)
Regiolecten
In Trouw van zaterdag 24 april wordt gesteld dat er steeds meer regiolecten zijn. In het bericht wordt professor Hans Bennis van het Meertens Instituut geciteerd. FHJ Factcheck belde met Bernis. ‘Het klopt dat er steeds meer regiolecten zijn. Vroeger leefde men in een dorp en daar kwam je bijna niet uit. Nu staat de supermarkt in een naburig dorp en heeft iedereen een auto. Daardoor praat je meer met mensen uit andere dorpen en steden. Op die manier verdwijnen dialecten en ontstaan regiolecten. Bijvoorbeeld het Zuid-Limburgs of het Twents.’
FHJ Factcheck had nog nooit van regiolecten gehoord. Is het een nieuw fenomeen? ‘Het woord bestaat al een tijdje, maar het is een technische term die vooral door taalwetenschappers wordt gebruikt. De gemiddelde Nederlander zal de term waarschijnlijk niet kennen.’ Nu dus wel. (Geert Oosterwijk)
FHJ Factcheck 